Naast ‘greenwashing’ bestaat er ook ‘impactwashing’ bij beleggen.
Het begrip impact in de beleggingswereld heeft een andere inhoud dan de gangbare opvatting over impact: In de beleggingswereld moet naast het financiële rendement meetbaar zijn de vermindering van bijvoorbeeld CO2 uitstoot of de toename van werkgelegenheid meetbaar zijn. Dat is nobel. Ik plaats daar kanttekeningen bij: Veelal komt het geld niet terecht daar waar jij wilt.
Het geeft op z’n minst een goed gevoel om te beleggen in een impact fonds, want je doet wat voor de wereld. Marketingtechnisch werkt dat in ieder geval prima. De instroom in dergelijke ‘donkergroene’ fondsen is groot en neemt fors toe. Inmiddels zijn er zo’n 150 in Nederland. Een blik achter de schermen geeft een heel ander beeld. De bedrijven waarin je belegt zullen vast voldoen aan de gerapporteerde gegevens. Maar komt je geld daar wel terecht? Nee is het antwoord: Het komt daar niet terecht.
Waar blijft mijn geld dan wel!?
De fondsbeheerder van jouw impactfonds koopt voor de beleggers in het fonds de aandelen op de beurs. Op de beurs vindt uitwisseling plaats van de aandelen. Kopers en verkopers, vraag en aanbod komen daar bij elkaar. Veel aanbod? De koers gaat omlaag. Veel vraag? De koers gaat omhoog. Dat is de functie van een beurs. Jouw geld komt terecht bij iemand die op dat moment het aandeel wil verkopen. Wat er vervolgens met dat geld gebeurt, dat weten we niet en we kunnen er ook geen invloed op uitoefenen. Het is te vergelijken met dozen schuiven: van de ene belegger gaat het geld (jouw impact-geld!) naar een ander belegger.
Impact beleggen is dus nep?
Dat is iets te kort door de bocht. Doordat er steeds meer beleggers graag in dit soort aandelen beleggen, stijgt de vraag. Meer vraag, gelijkblijvend aanbod leidt tot stijgende koersen. Als het bedrijf dan vervolgens meer geld nodig heeft kan ze er voor kiezen om tegen die hogere koers nieuwe aandelen uit te geven. Dat wordt een aandelenemissie genoemd. Nu zijn er regelmatig nieuwe aandelenuitgifte’s, die vaak voor een flink deel gebruikt worden door de bestaande eigenaren om te ‘cashen’. Jouw impact geld gaat naar de eigenaar van het bedrijf, niet persé naar het bedrijf. Ook bij de recente beursgang van Oatley (havermelk) was dit het geval. Er zijn ook wel andere voordelen om gezien te worden als een beursaandeel met impact: pr-technisch is het fijn en een financieringsaanvraag loopt soepeler.
Op pr gebied maken sommige fondsbeheerders het wel heel bont door kreten te laten horen als: “CO2 uitstoot van de portefeuille gehalveerd” Ten eerste heeft een portefeuille per definitie geen uitstoot en ten tweede: De uitstoot is niet verminderd…: ze hebben de aandelen van de uitstoters verkocht! Daar kan ik nou boos over worden!
Dus?
Als je je geld met impact wil beleggen, dan is het investeren in een beursaandeel mooi om een grote beweging te steunen. Maar bedenk dat je geld niet rechtsreeks de volle impact krijgt die je zou willen of verwachten.
Impact of … ehh Impact?
Ik gaf al aan dat het begrip impact in de financiële wereld anders wordt gehanteerd. Impact is daar: ‘Ook meetbaar andere resultaten dan financieel rendement’. Komt dat overeen met wat jíj bedoelt met impact? We nemen het onder de loep en beginnen bij het woordenboek. Daarin wordt impact omschreven als: ‘uitwerking, invloed of effect’. Een mooie verder toespitsing vind je in de kreet: ‘Dat wat er niet zou zijn zonder jou’ (bron: avance-impact).
Waarschijnlijk kun je je als impact-belegger meer identificeren met de tweede definitie dan met de eerste.
Ik praat veel over dit onderwerp met beleggers. Vaak wil men impact hebben door te beleggen in iets wat herkenbaar is en geografisch dichtbij niet zo abstract in ieder geval.
En hoe dan wel impact beleggen?
Het eerlijke antwoord is: er zijn maar beperkt mogelijkheden. ‘Impact’ in de naam geeft zeker geen garantie op beleggen met impact. En er zijn zeker beleggingsfonden die níet in beursgenoteerde aandelen beleggen maar wél echt impact maken. Ik reken daar bijvoorbeeld het FMO Privium Impact Fund of Triodos Groenfonds toe of BD Grondbeheer, die landbouw grond ‘vrij’ maakt. Het is goed zoeken, maar het lukt ons prima om de oplossing voor jou te vinden.
Ook crowdfundingplatforms bieden mogelijkheden. Een gespecialiseerde financiële en economische kennis op minimaal HBO niveau omtrent het beoordelen van ondernemersplannen en jaarrekeningen is vereist, maar het kan. Zolang je maar niet meer dan 10% van het voor risicodragende investeringen beschikbare deel van je vermogen in één bedrijf stopt. Kortom: wat je daarvoor nodig hebt is Tijd, Kennis, Energie, Geld en je moet het Leuk vinden. Ik zeg: slechts voor een enkeling weggelegd.
De belegger die over een groter vrij beschikbaar vermogen beschikt kan een deel van het vermogen via niet beursgenoteerde impact investeringsfondsen beleggen. Daar zijn er vele van. We weten ze te vinden voor je.